Instytut realizuje prace naukowo-badawcze na potrzeby administracji rządowej, samorządu oraz podmiotów gospodarczych i organizacji. Realizuje też prace naukowo-badawcze w ramach posiadanych środków jako badania własne. Główne dziedziny tych prac to:

• ochrona środowiska i dziedzictwo kulturowe m.in. badanie stanu środowiska, badania przyrodnicze, oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, ekofizjografia, programy ochrony środowiska, plany gospodarki odpadami, programy ochrony akustycznej itp.,
  
  
• budownictwo, geologia i geotechnika to m.in. badanie stanu technicznego obiektów budowlanych,, badanie złóż geologicznych, badania podłoża gruntowego pod obiekty budowlane itp.
  
  
• nauki techniczne ze szczególnym uwzględnieniem technologii i konstrukcji m.in. badaniami warstwy wierzchniej, badaniami stanu technicznego maszyn i urządzeń, badania ergonomiczne, badania oceny ryzyka na stanowiskach pracy itp.
  
  
• nauki ekonomiczne m.in. analizy ekonomiczne, badanie kosztów, badanie rozpiętości struktury organizacyjnej i obciążenia stanowisk pracy, studia wykonalności, strategie zrównoważonego rozwoju, plany rozwoju lokalnego, wieloletnie programy inwestycyjne, budowa nowoczesnych struktur organizacyjnych, itp.
  
  
• nauki społeczne m.in. strategie minimalizacji bezrobocia, programy minimalizacji patologii, badania opinii społecznej, programy profilaktyki społecznej i strategie integracji społecznej, badanie stanu świadomości społecznej itp. 

• nauki medyczne
  
  
• kształcenie ustawiczne dla organizacji i podmiotów gospodarczych w zakresie: bezpieczeństwa i higieny pracy, doskonalenia i dokształcania kadr w zakresie zarządzania personelem, zarządzania wiedzą, podejmowania decyzji kierowniczych, zarządzania logistyką, zarządzania jakością, zarządzania technologią, zarządzania organizacją, zarządzania projektami - głównie z funduszy pomocowych w tym funduszy europejskich, edukacja ekologiczna, edukacja społeczna, projektowanie nowoczesnych organizacji, projektowanie procesów technicznych i technologicznych itp.
  
  
• wydawnictwo zajmujące się wydawaniem raportów i ekspertyz, książek i innych opracowań oraz własnego periodyku naukowego (dwa razy w roku) zatytułowanego STUDIA I MATERIAŁY, które wydawane jest w serii referaty bądź monografie. Ponadto inne opracowania zlecone przez samorządy, organizacje i podmioty gospodarcze